SİTEMİZ BİLİM VE TEKNOLOJİ SİTESİDİR - BULAŞIK MAKİNASI PARÇALARI

BULAŞIK MAKİNESİ PARÇALAR VE GÖREVLERİ

Bulaşık makinelerinde bulunan parçaların bir kısmı otomatik çamaşır makinesindeki parçalar ile aynı özellikleri taşır.

Şekil.2.1: Bulaşık makinesi bölümleri

2.1. Parazit Kondansatörü

Makinelerin çalışması esnasında diğer elektrikli aletlerin etkilenmemesini sağlayan
şebeke akım düzenleyicisidir. Parazit kondansatörüne faz nötr 220 Volt girer, 220 Volt çıkar. Makine fişi prize takıldığında, avometre ile kondansatör çıkışında gerilim ölçümü yapılır. Gerilim yoksa veya makine çalışırken televizyon, radyo açıldığında parazit yapıyorsa kondansatör arızalıdır, değiştirilir.

Resim 2.1: Parazit kapasitörü

2.2. Açma Kapama Anahtarı
Bulaşık makinesinin çalışması için enerjiyi açıp kapamaya yarayan devre elemanıdır.
Açma kapama anahtarına da faz-nötr 220 Volt girer, 220 Volt çıkar. Anahtar çalıştırma
konumuna alındığında çıkışından gerilim kontrolü yapılır. Eğer 220 Volt giriyor, 220 Volt
çıkış yoksa anahtar arızalıdır, değiştirilir.

Resim 2.2: Açma-kapama anahtarı

2.3. Kapı Emniyet Switchi

Resim 2.3: emniyet switchi
Makinenin ön kapağı açıldığında makinenin enerjisini keser.

2.4. Program Aygıtı
2.4.1. Elektro Mekanik Program Aygıtı
İstenen program içerisindeki kamlar ile elektrik kontaklarını açıp kapatarak iş yapan
elemanların devreye girip çıkmasını sağlayan, hareketi kendi üzerindeki küçük senkron
motorla devam ettiren komplike bir ünitedir. Bir ana mil üzerine dizilmiş kamlar ve kamların kumanda ettiği kontaklar vardır. Kam dediğimiz girinti ve çıkıntılar bazı kontakları açar, bazı kontakları kapatır. Ön yıkama, yıkama, durulamalar ile sıkma işini sırası ile iş yapan elemanlara komut vererek makinenin otomatik olarak çalışmasını sağlar. Senkron motor hareketini irili ufaklı dişlilerden oluşan şanzımana verir. Hareket devrini düşürülerek kamlara iletilir. Genellikle program aygıtlarında her kam üç konumlu bir anahtara kumanda eder. Anahtar 2 sabit, 1 hareketli kontaktan meydana gelir.

Resim 2.4: Program cihazı-1

2.4.2. Elektronik Program Aygıtı
Yukarıda anlatılan işlemlerin tümünü elektronik olarak yapan elektronik kitlerdir. Bu
kitler entegre, diyot, direnç ve kondansatör gibi elektronik devre elemanlarından meydana gelmektedir. Makinede yine işi yapan yıkama motoru, suyu alan vanalar, suyu dışarı atan pompa motoru ve suyu ısıtan rezistanstır.

Resim 2.6: Elektronik program cihazı

Ancak bunlara sırasıyla kumanda eden aygıt elektroniktir. Çalışması mikroişlemci
temeline dayanır. Elektronik program aygıtlarında arıza genelde tiryak ve entegrelerde
görülür. Entegreler genelde PIC mikrodenetleyici olduğundan yenisi ile değiştirmekle sorun çözülmez. Bu entegrelere çalışması yeniden yüklenmesi gerekir.

2.5. Su Seviye Anahtarı (Presostat)
Kazan içine dolan suyun, hava cebindeki havanın sıkışıp basınç yapması ile çalışan, su
giriş vanalarına kumanda ederek su seviyesini ayarlayan, 2 ya da 3 kademeli basınç
anahtarıdır. Su seviye anahtarı bir diyafram ve buna bağlı kontaklar ile bunlara yataklık
yapan gövdeden meydana gelir. Su seviye anahtarı ince bir hortumla hava cebine, hava cebi de kazana bağlıdır. Kazan içine dolan su, cepte olan havayı sıkıştırarak diyaframa basınç yapar. Su istenilen seviyeye geldiğinde havanın basıncı diyaframı iterek su giriş vanasına enerji ileten kontakların açılmasını sağlar. Enerjisi kesilen su giriş vanası suyu keser ve kazan su girişi durur. Su seviye anahtarındaki kontaklar program aygıtlarında olduğu gibi iki sabit bir hareketli kontaktan meydana gelir. Kontak numaraları Şekil 2.2’de görüldüğü gibi genelde 11-12 nu’lu kontaklar kapalı, 11-13 nu’lu kontaklar açık ve kazana dolacak suyun 1.seviyesi için, 21-22 nu’lu kontaklar kapalı, 21-23 nu’lu kontaklar açık ve suyun 2. seviyesi için, 31-32 nu’lu kontaklar kapalı, 31-33, 31-34 nu’lu kontaklar açık ve suyun 3. seviyesi için kullanılır. Makinin programına, model ve markasına göre bu anahtarlar değişklik gösterir. Su seviye anahtarına ince hortumun girdiği yerden balon şişirir gibi üflemek sureti ile kontakların durumları kontrol edilir. Kontakları yapışmış, açma kapama yapmayan su seviye anahtarları aynı özellikteki anahtarla değiştirilir.

şekil: Presostat kontrolu

2.6. Elektrikli Su Giriş Vanaları (Ventil)
Su seviye anahtarından aldığı kumanda ile makineye su girişini sağlar. Su giriş vanaları, çalışma gerilimi 220 Volt olan röle ve 0,5 ile 10 bar arası basınçlı su ile görev yapar. Röleye 220 Voltluk gerilim uygulandığında röle bobinleri enerjilenerek pistonu çeker ve vana açılır. Makineye su girişi sağlanır. Akım kesildiğinde röle enerjisiz kalacağından pistonu serbest bırakır. Piston aşağıya doğru hareket eder ve su geçişini kapatır. Makine eğer musluklara 220 Volt verildiği halde su almıyorsa avometre ile musluk bobini kontrol edilir. Devre göstermiyorsa yenisi ile değiştirilir. Devre gösterdiği halde su almıyorsa filtre tıkalı olabilir. Filtre temizlenir. Musluklara ara kablosu ile 220 V enerji verilerek su alıp almadığı kontrol edilir. Su dolaşım sistemli makinelerde bulunan elektrikli su giriş vanaları ile presostat bir arada bulunur.

Resim 2.8: Elektrikli su giriş vanaları (ventil)

2.7. Yıkama Motoru
Program aygıtından aldığı kumanda ile çalışır. Genelde yardımcı sargılı daimi kondansatörlü motor olup makine içine dolan suyu alarak alt ve üst fıskiyelere basar. Yaklaşık 300 Watt gücünde, 2800 d/dk bir devirle iki yönde dönebilen motorlardır. Motor kontrolü makineden sökülüp dışarıda yapılacaksa ana ve yardımcı sargı uçları ve müşterek uç iyi bilinmeli, kondansatör doğru olarak bu sargılara bağlanmalıdır (Resim 2.9). Ayrıca kondansatörün sağlamlığı kontrol edilmelidir. Kondansatör arızalı ise motor kalkış yapamaz. Motora enerji verildiğinde kalkınmada zorlanıyor, el ile yardım edildiğinde motor çalışıyorsa kondansatör arızalı demektir. Sargılar ölçüldüğünde müşterek uç ile diğer uçlar arasında kopukluk ölçülüyorsa; motoru ısıya karşı koruyan ve sargılara seri bağlı termik veya PTC’den olabilir. Bu elman kontrol edilmelidir. Bu elaman kontrol edilmeden sargılara müdahale edilmemelidir.

Resim 2.9: Sirkülasyon (yıkama) motoru

2.8. Pompa Motoru
Program sonlarında suyu makineden dışarı tahliye etmek için kullanılır.220 Volt beslemeli, 85-125 Watt güçlerinde, 2 m su sütunu basınçlı, 30-50 d/dk debiye sahip, program aygıtından aldığı sinyallerle çalışan su tahliye motorudur. Yıkama ve programı sonunda devreye girerek kazandaki kirli suyun dışarı atılmasını sağlar Pompanın kontrolü için 220 volt uygulanır. Çalışmazsa su tahliye pervanesi temizlenir, motor yine de çalışmaz ise yenisi ile değiştirilir.

Resim 2.10: Su boşaltma (tahliye) motoru

2.9. Termostat
Yıkama suyunu istenen sıcaklıkta kalabilmesi için su sıcaklığını algılayarak ısıtıcı
rezistansın kumandasını yapıp su sıcaklığını istenen yıkama sıcaklığında tutulmasını
sağlayan elamandır.

Resim.2.11: Termostat

2.10. Su Yumuşatma Kabı
Bulaşık makinelerinde kullanılan suyun kireçsiz olması gerekir. Kireçli suların
kirecini (kalsiyumunu) almak için su reçine üzerinden geçirilir. Kalsiyum reçine tarafında
tutulur ve yumuşamış su makineye gider. Makinede yumuşatılmış su ile yumuşatılmamış su karışarak ideal yıkama suyu elde edilmiş olur. Yumuşatma kabındaki reçine makine imalatı sırasında konur. Reçinede bir azalma olmaz. Ancak makinenin tuzu bitince tuz ilave edilirse reçine temizlenmiş olur. Dolayısıyla yumuşatıcı madde kendi kendini yenilemiş olur.

2.11. Tuz Kabı
Yumuşatma kabındaki reçinenin etrafı kalsiyum ile kaplandığı zaman reçine kireci
tutamaz hale gelir dolayısıyla suyu yumuşatamaz. Bu nedenle reçineyi kalsiyumdan
temizlenmesi gerekir. Reçineyi kalsiyumdan sodyum temizler. Yıkamanın sonuna doğru tuz kabına su dolar ve buradan tuzu alarak su yumuşatma kabına gider. Tuz kabından
yumuşatma kabına tuz (sodyum) gönderilmek suretiyle kalsiyumun reçineden ayrılması sağlanır. Tuz kabında tuz bitince yeniden tuz ilave edilir.

Resim. 2.12: tuz kabı

2.12. Deterjan Kutusu ve Parlatıcı Kutusu
Bulaşıklar, makinede yeteri kadar ısıtılmış su ve deterjanla birlikte temizlenir.
Deterjan kutusu kapağı bir röle yardımıyla kumanda edilir. Röleye enerji geldiğinde röle
kontaklarını çekerek deterjan kutusunun kapağının açılmasını sağlar. Böylece makinenin
içindeki su, deterjanı alır. Sıcak su ile donmuş yağlar eritilerek deterjanla nötrleştirilir. Ev
tipi bulaşık makinelerinde köpüğü az olan deterjan kullanılır. Bu makinelerde yıkama 60-70 dakikayı bulmaktadır. Sanayi tipi bulaşık makinelerinde kullanılan deterjanın köpüğü
azladır. Çünkü bu makinelerde yıkama süresi kısadır.Parlatıcı kutusu içine parlatıcı konur ve son durulamada makine parlatıcıyı da alarak tabaklar üzerinde leke kalmamasını sağlar. Parlatıcı, bulaşıklar üzerinde bir film tabakası oluşturur. Makinelerde parlatıcı ayarı iyi yapılmalıdır. Parlatıcı fazla olduğunda ele yapışır. Az olursa tabaklar üzerinde lekeler görülür. Parlatıcı genellikle şarap asitini ve limon asitini içerir. Bu asitler bulaşıkların parlamasına, tuz artıklarının erimesine ve suyun yumuşamasına yardım eder.

Resim 2.13: Deterjan ve parlatıcı kutusu

2.13. Rezistans
Yıkama suyunu ısıtmaya yarar. Bulaşıklar durulandıktan sonra ortama ısı vererek
bulaşıkların kurumasını sağlar. Yaklaşık 2000 Watt gücündedir. Termostattan aldığı enerji ile yıkama suyunu istenen sıcaklığa yükseltir. Paslanmaz çelikten yapılmış bir koruyucu içine yerleştirilmiştir. Conta ve flanş ile sızdırmazlık temin edilerek kazanın dibine monte edilir. Isıtıcılar 220 Volt ile çalışır. Yalnız, ısıtıcıya enerji verilirken su içinde olmalıdır, aksi halde susuz ortamda çalıştırılan ısıtıcı kısa sürede kızararak arızalanır.

Resim.2.14: Isıtıcı

Bulaşık makinesinin kapağı açıldığında; bulaşıkların konulduğu sepetten başka, deterjan ve parlatıcı kutusu, ısıtıcı, alt ve üst fıskiyeler, tuz kabının kapağı ve filtre görünür. Genelde makinenin taban kısmındaki vidalı tuz kabının kapağı açılarak tuz buradan ilave
edilir. Kapak üzerine monte edilmiş deterjan kutusuna deterjan ve parlatıcı her yıkama
başlangıcında yeteri kadar kendi bölmelerine konur.